ОНИ ЯВЛЯЮТСЯ ЧАСТЬЮ PR-ПРОЕКТА РПА
Интервью с писателем, публицистом Тиграном Паскевичяном
-Какова, по-вашему, гражданская позиция армянской интеллигенции? Является ли интеллигенция проводником общества?
- Прежде надо выяснить, что есть интеллигенция. Что это – сословие, часть общества? Это может прозвучать остро, но я думаю, интеллигенции не существует, это нечто надуманное. Что это означает – Игитян, скажем, думает, а остальные нет? Это некий архаизм, оставшийся с тех пор, когда у нас не было государственности. Не было государства, а значит, гражданского общества, публичных институтов, и все функции выполняла интеллигенция. Если б Владимир Мсрян утверждал, что избирается в Совет старейшин Еревана как гражданин, я был бы этому рад, но я не понимаю, когда идут в политику как интеллигенты, читая стишки.
- В списках Армянского Национального Конгресса немало деятелей искусств. Как насчет Республиканской партии?
- Вы слышали, чтобы до предвыборной кампании Игитян, Ерджанкян, Мсрян, Астхик Геворкян и другие высказывались по какой-либо актуальной проблеме? Нет, а это значит, что они стали лишь частью PR-проекта Республиканской партии, и ожидать от них бурной деятельности в Совете старейшин, кроме решения собственных проблем, было бы наивно.
- Во время интервью они утверждали, что пошли в Совет старейшин, чтобы поднимать проблемы и решать их.
- Союз журналистов должен окрепнуть настолько, чтобы поднимать и решать проблемы без того, чтобы его председатель был избран в Совет старейшин. Союз журналистов обязан защищать права журналистов, которых в день выборов в буквальном смысле этого слова избивали.
Какие они могут поднимать проблемы? О дотациях театру? Мы живем в условиях свободного рынка. Публика ходит только в хороший театр, и только хороший театр выживает. Так что, будут решаться вопросы подобного рода - дотации театру, архитектурные проблемы, председатель Союза журналистов там вообще не к месту.
- Почему же интеллигенты не проявляют гражданскую позицию, от страха?
- У них просто нет такой позиции.
- Они что, безразличны к ситуации в стране?
- Да, безразличны.
- Армянский Национальный Конгресс настаивает на внеочередных парламентских выборах.
- Внеочередные выборы могут действительно стать выборами, но любые очередные ничем не будут отличаться от тех, что мы видели 31 мая.
- Как вы считаете, не подошло ли удобное время для политического диалога?
- Я не понимаю, что значит удобное время для диалога. Если тебя бьют, кидают на землю, ты не можешь встать, отряхнуться и предложить диалог. Если тебя бьют, то тебе тоже надо ударить. На цивилизованном языке это означает право на протест, бунт. Это право уважается во всем мире, но не у нас, где вовсю хотя доказать, что люди сошли с конституционного пути. А что вы бы хотели: при таком уровне фальсификаций 13 человек являются в Совет старейшин и говорят – здравствуйте, мы хотим вступить в диалог. И это при том, что политзаключенные не выпущены на свободу, а часть осуждена по сфабрикованным доказательствам и амнистирована. Какой диалог, с кем?
- Вы говорите – право на бунт. Но АНК пытается добиться смены власти конституционным путем.
- Давайте различать: бунт – это не обязательно осада парламента, прорыв в ворота, как было в 1996 году с Вазгеном Манукяном. Конституционный бунт означает, что ты идешь по конституционному пути до тех пор, пока думаешь, что дальше есть куда идти.
- Но не слишком ли это медленно?
- А куда нам спешить? Идея о бунте должна родиться и созреть в народе.
- К 1 марта она не созрела?
- Созрела, но людей сломили, теперь есть необходимость в новом порыве.
-Многие деятели искусств утверждают, что хотя пошли на выборы по спискам РПА, но в душе они оппозиционеры.
- Если яблоко станет утверждать, что да, оно яблоко, но вообще-то капуста, вы поверите? Что значит, я не в рядах оппозиции, но оппозиционер? Есть еще одно заблуждение – нейтральная позиция. Но полюсов два – ты либо здесь, либо там. Комсомольские чиновники (мы тогда были молодые) говорили нам – давайте разрушать изнутри. Но заходишь вовнутрь, и жизнь может понравиться тебе так же, как многим другим.
- Интеллигенты, находящиеся в лагере властей, утверждают, что приняли бы предложение от любой политической силы, только не от Конгресса, который они считают разрушительной силой.
- Если одним словом, то они лукавят. Если б я при своем складе характера вступил в Республиканскую партию, я бы открыто заявил, что нахожусь рядом с РПА, потому что они такие–то. Надо иметь мужество и заявить: я уважаю Республиканскую партию за те-то принципы. Но после заявления об этих принципах они могут оказаться в идиотском положении. Я еще не встречал людей, которые говорили бы, что пошли в РПА по таким-то принципам. Потому что идут в эту партию за собственной выгодой.
Означенные вами люди не принимают Левона Тер-Петросяна потому, что он относится к интеллигенции так же, как я говорил выше – такой категории нет в природе. А кто сказал, что художник должен обязательно получать награду из рук президента? Артиста, художника должен вознаграждать народ. Спросите на улице, знают ли они тех, кто получил государственные награды. Присуждают звание народного артиста, а народ человека в лицо не знает. В бытность Левона Тер-Петросяна этого не было, потому что он не считал, что президент должен призывать к себе артистов и художников. Творящий человек должен находиться у своего полотна, на сцене.
Беседовала
СИРАНУШ ПАПЯН
http://www.lragir.am/src/index.php?id=society&pid=9897
ՆՐԱՆՔ ՀՀԿ PR ՊՐՈՅԵԿՏԻ ՄԱՍ ԵՆ
Հարցազրույց գրող, հրապարակախոս Տիգրան Պասկևիչյանի հետ
- Ըստ Ձեզ` մտավորականության քաղաքացիական դիրքորոշումն այսօր ինչպիսի՞ն է: Արդյոք մեր երկրում մտավորականությունն ունի հանրությանն ուղղորդողի դեր:
- Հարցին պատասխանելու համար մենք նախ և առաջ պետք է փորձենք հասկանալ, թե առհասարակ ինչ է նշանակում մտավորական. Ի՞նչ է դա, խա՞վ է, հասարակության ինչ-որ հատվա՞ծ է, թե ինչ է: Կարող է շատ սուր հնչի ասածս, բայց իմ պատկերացմամբ նման բան գոյություն չունի, որովհետև մտավորական բառը մտածել բառից է, ինչ է նշանակում, ինչ-որ մի հատվածը, ասենք, օրինակ, Իգիթյանը մտածում է, մյուսները չե՞ն մտածում: Դա մոտավորապես մի քիչ հեռավոր անցյալի մնացուկն է, երբ մենք պետություն չունեինք: Քանի որ պետություն չունեինք, չունեինք նաև քաղաքացիական հասարակություն, չունեինք նաև քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտներ, ամեն ինչ թողնված էր մտավորականության վրա: Եթե Վլադիմիր Մսրյանն օրինակի համար ասի, որ ինքը որպես քաղաքացի գնում է ընտրվելու ավագանի, ես կհասկանամ, բայց երբ որպես մտավորական են գնում այնտեղ` ճանապարհին ինչ-որ ոտանավորներ արտասնելով, ես սա չեմ հասկանում, դրա համար նաև չեմ հասկանում մտավորականի քաղաքացիական կեցվածքը:
- ՀՀԿ ավագանու շարքերն այս անգամ ներգրավվեցին արվեստի գործիչներ, Հանրապետականի շարքում նրանց բաց կա՞ր:
- Մինչև ընտրությունները, մինչև քարոզարշավն այդ մտավորականները` Իգիթյան, Երնջակյան, Մսրյան, Աստղիկ Գևորգյան և այլն, հիշո՞ւմ եք, որ որևէ քաղաքացիական կեցվածք արտահայտած լինեն որևէ հարցի մասին: Չեն արտահայտել, չէ, ուրեմն եթե չեն արտահայտել, իրենք Հանրապետականի համար PR պրոյեկտի մաս են, ուրիշ ոչ մի բան, և սպասելիքներ ունենալ, թե նրանցից որևէ մեկը ավագանիում որևէ բան կանի` բացի սեփական խնդիրները հոգալուց, ես չունեմ այդպիսի զգացում:
- Հարցազրույցների ժամանակ նրանք ասում էին, որ եկել են հարցեր բարձրաձայնելու և փորձելու են լուծումներ ստանալ:
- Ժուռնալիստների միությունը պետք է այնքան հզոր կազմակերպություն լինի, որ առանց նրա նախագահի ավագանի դառնալու, կարողանա հարցեր բարձրացնել: Ժուռնալիստների միությունն այսօր պետք է պաշտպաներ ժուռնալիստներին, որոնց այդ նույն ընտրությունների օրը բառի բուն իմաստով սատկացնում էին, ոչ թե գնալ այնտեղ հարցեր բարձրացնել:
Ի՞նչ հարցեր պետք է բարձրացնեն. որ թատրոնը պետական դոտացիա՞ ստանա: Մենք ապրում ենք շուկայական ազատ հարաբերությունների պայմաններում: Թատրոնը պիտի լավը լինի, որպեսզի հանդիսատեսը գնա թատրոն, բարձր գին վճարի բարձր արվեստի համար, և թատրոնը ապրի: Այս տեսակ հարցեր են լուծելու՝ թատրոնին դոտացիա, Իգիթյանն իր համար ճարտարապետական հարցեր է լուծելու, Ժուռնալիստների միության նախագահն էլ պարզապես չեմ հասկանում`ինչու է այնտեղ:
- Ասում եք` մինչև ընտրությունները նրանցից որևէ մեկը հանդես չէր գալիս քաղաքացիական դիրքորոշմամբ, ըստ Ձեզ` ո՞րն էր պատճառը, ներքին վա՞խ ունեին:
- Իրենք պարզապես չունեն քաղաքացիական դիրքորոշում:
- Անտարբե՞ր են երկրի ներսում տիրող իրավիճակին:
- Այո, անտարբեր են:
- Հայ Ազգային Կոնգրեսը խոսում է արտահերթ նախագահական ընտրություններ անցկացնելու մասին:
- Եթե արտահերթ լինեն, դրանք կարող են լինել ընտրություններ, բայց հերթական ցանկացած ընտրություն լինելու է ճիշտ այնպիսին, ինչպիսին եղել է մայիսի 31-ին:
- Ի՞նչ եք կարծում ՀԱԿ-ի` մանդատներից հրաժարվելը ճի՞շտ տարբերակ էր, սա արդյոք երկխոսության լավագույն ժամանակը չէր:
- Գիտեք, երկխոսության համար լավ ժամանակ, վատ ժամանակ ես չեմ հասկանում: Երբ քեզ խփում, գցում են գետնին, դու չես կարող վեր կենալ և ասել` եկեք երկխոսության մեջ մտնենք: Եթե ուժդ զորում է, դու էլ պետք է խփես իրեն գցես: Դա քաղաքակիրթ լեզվով ձևակերպված է և կոչվում է ապստամբելու իրավունք: Ամբողջ աշխարհում ապստամբելու իրավունքը հարգվում է, այդ մեզ մոտ են ուզում ցույց տալ, որ օ~, սահմանադարական ճանապարհից շեղվեցին: Ոչ, ապստամբության իրավունքն ամբողջ աշխարհում հարգված իրավունք է: Եվ ինչ է նշանակում, երբ ընտրություններն այսպես տոտալ կեղծում են, հետո 13 հոգի գնում են, ասում են` բարև ձեզ, մենք եկել ենք երկխոսելու: Եվ այդ բոլորն այն պայմաններում, երբ բոլոր քաղբանտարկյալները նստած էին, ոչ մի բան պարզ չէր, այն պայմաններում, երբ քաղբանտարկյալները կեղծ ցուցմունքներով, կեդծ գործերով դատվեցին առանց ապացույցների և համաներվեցին: Ի՞նչ երկխոսություն, ո՞ւմ հետ երկխոսություն:
- Ասացիք, որ քաղաքակիրթ աշխարհում ընդունված է ապստամբելու իրավունքը, ՀԱԿ-ը սահմանադրական ճանապարհով է ուզում հասնել իշխանափոխության:
- Եկեք տարբերակենք. ապստամբություն չի նշանակում գնալ կոտրել ասենք Ազգային ժողովի դարպասները, ինչպես դա արեց 1996-ին Վազգեն Մանուկյանը: Երբ ասվում է ապստամբել սահմանադրական ճանապարհով, պետք է սահմանադրական ճանապարհով գնաս այնքան, ինչքան համարում ես, որ դա դեռևս ճանապարհ է:
- Դանդաղ գործընթա՞ց չէ սա արդյոք:
- Բայց մենք ո՞ւր են շտապում: Ապստամբելու գաղափարը պետք է մարդկանց մեջ հասունանա:
- Մարտի մեկին չհասունացա°վ:
- Մարտի մեկին հասունացավ, կոտրեցին, հիմա նորից դա կարիք ունի հասունանալու:
- Արվեստագետներից շատերը հարցազրույցի ժամանակ ասում էին, որ ճիշտ է, իրենք ՀՀԿ շարքերում են, բայց ընդդիմադիր են, այսինքն` եկել են վատ, արատավոր երևույթների դեմ պայքարելու:
- Որևէ խնձոր, որ Ձեզ ասում է` ճիշտ է, ես խնձոր եմ, բայց իրականում ես կաղամբ եմ, կհավատա՞ք: Ճիշտ է, ես ընդդիմության շարքերում եմ, բայց ընդդիմադիր եմ: Մի ուրիշ մոլորություն էլ կա՝ ես չեզոք եմ: Կա երկու բևեռ` կամ այստեղ ես, կամ այնտեղ: Կոմունիստների վերջին տարիներին դա ընդունված բան էր: Կոմերիտական չինովնիկները (մենք այն ժամանակ երիտասարդ էինք) մեզ համոզում էին, ասում էին` եկեք ներսից քանդեք: Չէ, մենք այսօր ներս մտանք, մեզ այդ կյանքը կարող է դուր գալ այնպես, ինչպես շատերին է այսօր դուր գալիս:
- Իշխանության ճամբարին հարողներն ասում էին, որ կընդունեին ցանկացած կուսակցության առաջարկը ՏԻՄ ընտրություններին, բացի մեկից` ՀԱԿ-ից, պարզաբանելով, որ վերջինս քանդիչ ընդդիմություն է:
- Մեկ բառով եթե ասեմ, դա կեղծավորություն է, որովհետև եթե օրինակ այնպես ստացվեր, որ ես լինեի Հանրապետական կուսակցության հետ, բայց մարդկային նույն կերտվածքն ունենայի, ինչպես հիմա ունեմ, ես վստահ բոլորին բաց ճակատով կասեի`ես Հանրապետական կուսակցության հետ եմ, որովհետև այս կուսակցությունն այսպես է, այսպես է, այսպես է: Թող տղամարդ լինեն և ասեն` մենք Հանրապետական կուսակցության մեջ հարգում ենք էս, էս, էս սկզբունքները և մտել ենք իրենց շարքերի մեջ: Բայց այդ սկզբունքների, մարդու տեսակի գնահատական տալը իրենց կարող է կանգնեցնել հիմար վիճակի առաջ, որովհետև ես այսքան ժամանակ չեմ տեսել, որ մեկն ասի` ես Հանրապետական կուսակցության մեջ եմ այս, այս պատճառներով: Որովհետև բոլորն անձնական շահի համար են եկել. սա է խնդիրը:
Ինչո՞ւ Լևոն Տեր- Պետրոսյանը Ձեր ասած մտավորականների համար ընդունելի չէ, որովհետև, կարծում եմ` ինքը մտավորականության նկատմամբ ունեցել է նույն վերաբերմունքը, ինչ որ ես նոր ձևակերպեցի, որ այդպես բան գոյություն չունի, գոյություն ունեն արվեստագետներ: Իսկ ո՞վ ասաց, որ արվեստագետը պետք է նախագահի ձեռքից պարգև ստանա: Արվեստագետին պետք է հասարակությունը պարգևատրի: Փողոցում մի հատ հարցում անցկացրեք` ովքեր են ստացել պարգևներ, տեսեք ով է ճանաչում այդ մարդկանց: Ժողովրդական արտիստի կոչում են տալիս, բայց ժողովուրդը չի ճանաչում: Դա Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք չկար, որովհետև այդ մարդը չէր գտնում, որ նախագահն իր ներկայությամբ պետք է ճնշի ավեստագետին կամ դեպի իրեն ձգի: Արվեստագետը պիտի իր թղթի հետ լինի, իր նկարի հետ լինի, իր բեմում լինի:
- Շատ էին նշում քաղաքապետի արժանիքների մասին, որ լավ գիտեն նրան, որ նա մտավորական է, նրա հոգում թատրոն կա, նա գործի մարդ է, խոստանում է, անում է և այլն:
- (Ծիծաղում է):
ԶՐՈՒՅՑԸ ՎԱՐԵՑ ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆԸ
http://www.lragir.am/src/index.php?id=society&pid=27565
