VIP Forums Muzblog Chat Games Gallery. Форум, муздневники, чат, игры, галлерея.

В апреле 1909 года на киликийском побережье Средиземного моря была осуществлена чудовищная резня армянского населения, жертвами которой только в одном Аданском вилайете стали более 30000 наших соотечественников. Эти события вскрыли сущность младотурецкой политики, которая, если и отличалась от фантазий кровавого султана Абдул-Гамида II, то лишь применением более изощренных форм пыток и надругательств. Английский автор Бенсон назовет резню в Адане "экспериментальной" в политике младотурок. По его мнению, апробацию проходили не только свежие способы "медленного умерщвления", но и определенные внешнеполитические разработки относительно того, как мировое сообщество будет реагировать на уничтожение нетитульных народов Османской империи. Сразу после Аданы резне подверглись греки, халдеи, ассирийцы, болгары, арабы…
Ровно 100 лет назад представляющие мировое сообщество политические структуры не пресекли зачатки того, что потом должно было развиться в полномасштабный проект по ликвидации отдельно взятого народа на его автохтонной территории. В течение целого месяца младотурки безнаказанно уничтожали армянское население Аданы, Аджна, Сиса, Шейх-Мурата, Зейтуна, но никто, ни одна страна, ни одна организация не помешали этой изуверской потехе. Армяне, конечно же, пытались защищаться и какое-то время даже неплохо защищались, однако стихийная самооборона в горах или в городских кварталах не может поддерживаться бесконечно долго.
Резня в Адане рассматривается многими современными учеными (в том числе зарубежными) как предвосхищение армянского Геноцида или как его отдельный этап. Справедливо отмечается, что она нивелировала разницу между политикой жесточайших преследований кровавого султана и соответствующими подходами младотурок. Считается, что последние были фактическими продолжателями дела Абдул-Гамида II. Однако несколько иным было восприятие непосредственных очевидцев событий: их шокировали не столько масштабность и организованность погромов, сколько придуманные и совершенно новые способы пыток и убийств.
"Палачи жонглировали недавно отрезанными головами армян и даже на глазах у родителей подкидывали маленьких детей и ловили их на кончики своего тесака, - с ужасом вспоминал французский миссионер отец Бенуа. - Армян привязывали за обе ноги вниз головой и разрубали топором, как туши на бойне. Других привязывали к деревянной кровати и поджигали ее; многие были пригвождены живыми к полу, к дверям, к столам. Совершаются и чудовищные шутки, зловещие забавы. Хватают армянина, связывают и на его неподвижных коленях разрезают на куски или распиливают его детей".
Корреспондент "Нью-Йорк Геральд" Г.Гиббонс писал: "Со всех сторон слышались крики: "Режьте, режьте гяуров" - крики настолько зверские, что порой они заглушали ружейные выстрелы. По всему городу шла погоня за людьми, натиск на обезумевший от ужаса народ.
Мужчины, женщины, дети бежали со всех сторон, растерянные, без всякой цели, ударялись о стены, падали, как пораженные молнией. Их убивали не только выстрелами из ружей, но и ударами ножей, дубинами, топорами, камнями. Вот толпа из 30-40 разбойников ожесточенно нападает на одну лишь жертву: на одном ребенке видны следы более 50 сабельных и ножевых ударов. Воинские части действуют заодно с чернью…"
Известный французский журналист, автор книги "Армяне и младотурки" А.Адоссидес отмечал: "То, что вообще поражает в событиях, происходящих в Киликии, - это та жестокость и тот невероятный цинизм, с каким уничтожается целый народ...
Некоторые жертвы подвергаются целому ряду пыток, производящихся с таким безупречным искусством, чтобы дольше продлить жизнь мученика и тем самым продлить свое удовольствие: их калечат медленно, размеренно, выдергивая у них ногти, ломая им пальцы, татуируя тело раскаленным железом, снимают с черепа скальп, под конец его превращают в кашу, которую бросают на корм собакам. У других ломают понемногу кости, иных распинают или зажигают, как факел. Вокруг жертвы собираются толпы людей, которые развлекаются при виде этого зрелища и рукоплещут при каждом движении пытаемого.
Порой это жуткие мерзости, оргии садистов. У армянина отрезают конечности, затем его заставляют жевать куски собственной плоти. Удушают женщин, набивая им в рот плоть их же детей. Другим вспарывают живот и в зияющую рану проталкивают четвертованное тельце ребенка, которого те недавно несли на руках…"
"По моему внутреннему ощущению, киликийские события 1909 года не относились к категории усмирения "непослушных народов" или подавления восстаний, - вспоминал один из очевидцев этого кошмара, которому ранее доводилось быть свидетелем армянских погромов. - Они выдавливали и отчуждали все человеческое, убивали человеческое не только вокруг себя, но и в себе. Политический подтекст, который был очевиден даже при жесточайшем подавлении сипайского движения или во время ранних армянских погромов, здесь отчетливо не просматривался и, вероятно, скрывался глубоко. Внешне все походило на забаву".
Исследование вопросов истории базируется на определенных механизмах, призванных зафиксировать наличие причинно-следственных связей между теми или иными событиями. Здесь не может быть места "второстепенным деталям", ибо в мелочах и скрывается суть. До настоящего времени Аданская резня не изучена в той предметной степени, чтобы убедительно и компетентно объяснить описанную очевидцами каждую "мелочь". В частности, чем был обусловлен принципиально "иной почерк" погромов, кому он принадлежал, кто был истинным виновником резни, откуда она направлялась?
Изучение этих вопросов крайне важно. Конечно, всегда нужно знать и повторять, что младотурки стали фактическими продолжателями низложенного ими же Абдул-Гамида II. Утверждение справедливое, но оно в большей степени национальное ощущение, а не геноцидоведение. Важно исследовать все оттенки и мелочи. Вполне возможно, что младотурки были принципиально новой силой, которая в своей политике не столько продолжала традицию армянских гонений ненавистного султана, сколько опиралась на нее. В этом отношении киликийские погромы представляются ключом к дешифровке мотивов трагедии 1915 года. Именно тот, кто направлял Аданскую резню, и стал шестью годами позже организатором полномасштабного Геноцида армян.

Арис КАЗИНЯН, «Голос Армении»

__________________
«Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

ADANA MASSACRES 1909: UNKNOWN SCENES OF THE TRAGEDY

The Adana Massacre was the second series of large-scale massacres of Armenians to break out in the Ottoman Empire. The atrocities committed in the province of Adana in April 1909 coincided with the counter-revolution staged by supporters of Sultan Abdul Hamid (Abdul-Hamid) II (1876-1909) who had been forced to restore the Ottoman Constitution as a result of the 1908 Young Turk Revolution led by the Committee of Union and Progress (CUP). A prosperous region on the Mediterranean coast encompassing the old principality of Cilicia, once an independent Armenian state between the eleventh and fourteenth centuries, the province of Adana had been spared the 1890s massacres. The disturbances were most severe in the city of Adana where a reported 4,437 Armenian dwellings were torched, resulting in the razing of nearly half the town and prompting some to describe the resulting inferno as a "holocaust." The outbreaks spread throughout the district and an estimated 30,000 Armenians were reported killed. While attempts at resistance in Adana proved futile, and Armenians in smaller outlying villages were brutally slaughtered, two towns inhabited mostly by Armenians organized a successful defense. Hadjin (Hajen in Armenian) in the Cilician Mountains withstood a siege, while the 10,000 Armenians of Dortyol (Chorkmarzban in Armenian) held off 7,000 Turks who had surrounded their town and cut off its water supply.

The intensity of the carnage prompted the government to open an investigation, but the failure to prosecute dashed Armenian expectations of liberal reforms by the new regime. The reactionary elements of the Ottoman Empire were suspected of instigating the massacres to discredit the CUP, but the Young Turks were also implicated. The Adana Massacre exposed the twin composition of the Young Turk Movement, which consisted of both liberal and radical nationalist elements. It also demonstrated the convergent interests of the nationalists with the reactionary and conservative elements of Ottoman state in their policies toward a progressive-minded minority. For the Young Turks, the Adana Massacre proved a rehearsal for gauging the depth of Turkish animosity in the Ottoman Empire toward Christian minorities and for testing their skills in marshaling those forces for political ends. Despite the restoration of a constitutional government, the specter of mass violence was reintroduced as a mechanism of state power.

Two commissions were set up after the massacres. One of them was formed by the Ottoman Parliament (members of the commission were Hayk Papikyan, Harutyun Mostichyan, Yusuf Kemal, Fayid Bey), the second was formed by the Armenian Patriarch of Constantinople. The commissions investigated the causes and consequences of massacres and submitted the official reports. In those reports the Governor Jevad Bey, the Commander Mustafa Remzi Pasha and the local authorities that implemented their orders at the local levels, were mentioned as responsible for massacres. The investigations revealed that more than 30.000 Armenians fell victim to massacres. The total damage of the Armenians was equal to 20 million Turkish Liras. 24 churches, 16 schools, 232 houses, 30 hotels, 2 plants, 1429 cottages, 253 farms, 523 shops, 23 mills and many other public buildings were burnt.

The Young Turks launched formal investigation trying to evade the responsibility for the massacres. However the organizers and the figures responsible for the massacres remained unpunished.

The original photos included in the on line exhibition are from the recently found collection comprising more than 70 mostly unpublished pictures taken in April and May of 1909 in Adana and it's contiguous districts.


Adapted from:
‘Adana Massacre’ by Rouben Paul Adalian
‘Encyclopedia of genocide’

__________________
«Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

1909թ. Ադանայի կոտորածները. ողբերգության անհայտ տեսարաններ

Ադանայի կոտորածներն Օսմանյան կայսրությունում իրականացված հայերի լայնամասշտաբ ջարդերի երկրորդ փուլը հանդիսացավ: 1909թ. ապրիլին իրականացված բռնությունները համընկան սուլթան Աբդուլ Համիդ II-ի (1876-1909) համախոհների կողմից իրականացրած հակահեղափոխության հետ: Աբդուլ Համիդը ստիպված էր եղել վերականգնել Օսմանյան սահմանադրությունը` որպես հետևանք 1908թ. Միություն և առաջադիմություն կուսակցության կողմից իրականացրած երիտթուրքական հեղափոխության: Միջերկրականի ափին գտնվող ծաղկուն շրջանը` Ադանայի նահանգը` Կիլիկիայի հին իշխանությունը, իսկ 11-14-րդ դդ. անկախ հայկական պետությունը, զերծ էր մնացել 1890-ականների ջարդերից: Անկարգությունները հատկապես դաժան էին Ադանա քաղաքում, որտեղ, ինչպես հաղորդվում էր, ողջակիզվեցին 4437 հայեր, որի արդյունքում քաղաքի մոտ կեսն ավիրվեց և ոմանց համար առիթ հանդիսացավ նկարագրելու ստեղծված դժողքը` որպես «հոլոքոստ»: Անկարգությունները տարածվեցին ամբողջ նահանգով, և հայերը տվեցին շուրջ 30000 զոհ: Մինչ Ադանայում դիմադրության ապարդյուն փորձեր էին արվում, իսկ շրջակա փոքր գյուղերի հայերը դաժանաբար սրի էին քաշվում, երկու առավելապես հայերով բնակեցված քաղաքներ հաջող ինքնապաշտպանություն կազմակերպեցին: Կիլիկիայի լեռներում գտնվող Հաճընը դիմադրեց պաշարմանը, միաժամանակ Դյորթյոլի (Չորք-Մարզվան) 10000 հայերը դիմակայեցին 7000 թուրքերին, ովքեր շրջապատել էին քաղաքը և կտրել ջրամատակարարումը:

Ջարդերի ծավալը դրդեց կառավարությանը սկսել հետաքննություն, սակայն մեղավորների անպատժելիությունը հարված հասցրեց հայերի` նոր վարչակարգի կողմից ազատական բարեփոխումների իրականացման հույսերին: Օսմանյան կայսրության հետադիմական տարրերը կասկածվում էին կոտորածների սանձազերծման մեջ` Միություն և առաջադիմություն կուսակցությանը վարկաբեկելու համար, սակայն երիտթուրքերը ևս ներգրավված էին: Ադանայի ջարդն ի հայտ բերեց երիտթուրքական շարժման երկակի բնույթը, որը բաղկացած էր թե´ արմատական, և թե´ ազատական տարրերից: Սա նաև ցույց տվեց Օսմանյան պետության ազգայնականների և արմատական ու պահպանողական տարրերի շահերի համընկնումը զարգացած փոքրամասնությունների նկատմամբ իրենց վարած քաղաքականության մեջ: Երիտթուրքերի համար Ադանայի կոտորածները դարձան Օսմանյան կայսրության քրիստոնյա փոքրամասնությունների նկատմամբ թուրքերի ատելության ուժգնության ապացույցը և հնարավորություն ընձեռեցին ստուգելու իրենց հմտությունը` այդ ուժերին քաղաքական նպատակներով օգտագործելու համար: Չնայած սահմանադրական կառավարության վերականգնմանը` մասայական բռնությունների ոգին վերածվեց պետական հզորության մեխանիզմի:

Կոտորածներին հաջորդեց երկու հանձնաժողովների ստեղծումը: Դրանցից մեկը կազմավորեց օսմանյան խորհրդարանը (Հայկ Պապիկյան, Հարություն Մոստիճյան, Յուսուֆ Քեմալ, Ֆայիդ Բեյ), իսկ մյուսը` Կ. Պոլսի Հայոց պատրիարքը: Հետաքննելով Ադանայի եղեռնի պատճառներն ու հետևանքները` հանձնախմբերը կազմեցին պաշտոնական տեղեկագրեր, որոնց համաձայն գլխավոր հանցավորներ ճանաչվեցին նահանգապետ Ջևադ բեյը, զորահրամանատար Մուստաֆա Ռեմզի փաշան և նրանց հրահանգները տեղերում կենսագործող պաշտոնյաները: Արձանագրվեց, որ Ադանայի ջարդերին զոհ է գնացել ավելի քան 30.000 հայ: Հայ բնակչությանը հասցված վնասը կազմում էր շուրջ 20 մլն թուրքական լիրա. հրդեհվել էր 24 եկեղեցի, 16 դպրոց, 232 տուն, 30 հյուրանոց, 2 ֆաբրիկա, 1429 ամառանոց, 253 ագարակ, 523 խանութ, 23 ջրաղաց և շատ այլ շինություններ:

Երիտթուրքերը, պատասխանատվությունից խուսափելու և միջազգային հասարակական կարծիքը փոխելու նպատակով, ձևական հետաքննություն սկսեցին, սակայն ջարդերի կազմակերպիչներն ու պատասխանատուներն այդպես էլ մնացին անպատիժ:

Օնլայն ցուցադրությունում ներառված բնօրինակ լուսանկարները վերջերս հայտնաբերված հավաքածուից են, որը ներառում է հիմնականում չհրապարակված ավելի քան 70 լուսանկարներ` արված 1909թ. ապրիլին և մայիսին Ադանայում և հարակից շրջաններում:


Adapted from:
‘Adana Massacre’ by Rouben Paul Adalian
‘Encyclopedia of genocide’

__________________
«Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

В Ереване пройдет международная конференция, посвященная столетию резни в Адане

20-21 апреля в Ереване пройдет международная конференция, посвященная 100-летию резни в Адане, унесшей жизни более 30 тысяч армян. Как сообщили PanARMENIAN.Net в пресс-службе музея-института Геноцида армян в Ереване, в работе конференции примут участие ученые и историки из Франции, США, Австрии, Венгрии, Швеции, представители Конгрегации мхитаристов из Венеции.

__________________
«Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»