VIP Forums Muzblog Chat Games Gallery. Форум, муздневники, чат, игры, галлерея.

Мукик · 07 May 07, 14:29

(1919-1998)
“Գևորգ Էմին, Իմ մասին”:

Պոետի իրական կենսագրությունը նրա ներքնաշխարհի կենսագրությունն է, հոգևոր կյանքի պատմությունը` անբաժանելի իր և իր ժողովրդի կյանքից: Վերոհիշյալից բացի նշվում են նաև նրա կենսագրության սակավ հետաքրքիր փաստերը, որտեղ նա չի տարբերվում մյուսներից` ծնունդը, ուսումը, աշխատանքը, սերը, ուրախություններն ու վշտերը, հոգևորումներն ու հիասթափությունները…

Ես ծնվել եմ 1919 թվին Հայաստանի Աշտարակ գյուղում, ուսուցչի և այգեպանի ընտանիքում: Աշտարակը` մի մեծ գյուղ Հայաստանի սրտում, լի է խաղողի վազերով, հին տաճարներով և հուշարձաններով: Նա գոյություն ուներ թերևս Ուրարտու թագավորության ժամանակ, և իր անունը ստացել է Ուրարտուի Իշտար Աստծո անունից: Աշտարակցիները` ի ծնե այգեգործներ և խաղող աճեցնողներ, կարող են և բռնել, և վայելել չքնաղ գինի: Դա է նրանց բարձր տրամադրության, սրամտության, և իհարկե սիրահարվելու կնոջ, գինու, երգի կամ նույնիսկ բառի, պատճառը: Տարիների ընթացքում նրանք այնքան գինի են խմել, որ այն յուրաքանչյուր աշտարակցու` նաև իմ, արյան մեծ մասն է: Հետևաբար աշտարակցիները ծննդյան օրվանից հարբած, հոգևորված և սիրահարված են: Եվ նրանք բոլորը ներքուստ պոետ են: Ոչ պատահական է Աշտարակը դարերով հանդիսացել մշակույթի օրորոցը, տվել և շարունակել տալ բազմաթիվ տաղանդավոր մարդկանց` գրողներ, պոետներ, լեզվաբաններ, գիտնականներ, և նույնիսկ եկեղեցականներ: Այսպիսով, յուրաքանչյուր աշտարակցի իր հետ ունի իր փայփայած պոեզիայի գրքույկը (հիմնականում Հայաստանի հանգավորված 6.000 տողանոց պատմությունը): Այն ամենից, ինչ ես այն սակավ տարիների ընթացքում սովորել եմ Աշտարակի դպրոցում, մի բանում լիովին վստահ եմ` ամենալավ բաները իմ մեջ, որոնք արտացոլվել են իմ գրքերում, իմ մանկության մի մասն են, ինչպես խաղալը Աշտարակի փոշոտ փողոցներում, նրա այգիներում, Քասախ գետի ափին, Կարմրավոր և Մարինե եկեղեցիների, Արագած և Ծաղկեվանք սարերի մոտ, ծերերի միամիտ, բայց պարունակալի հեքիաթները և երգերը հարսների և բարի կանանց մասին:

1927 թվին մեր ընտանիքը տեղափոխվեց Երևան, որտեղ 1936 թվին ես ավարտեցի միջնակարգ դպրոցը, իսկ 1940-ին Պոլիտեխնիկի ինստիտուտը, որպես հիդրոինժիներ: Այն բանի համար, որ ես այսոր ոչ թե կամուրջներ կամ ջրանցքներ եմ սարքում, այլ գրում եմ գրքեր` շնորհակալ եմ դպրոցում ինձ հանդիպած Հայ գրողներից ամենափայլուններից մեկին` Եղիշե Չարենցին: Եվ ես պարտական եմ նաև Մատենադարանին` հին հայկական ձեռագրերի պահուստին, որտեղ ես աշխատել եմ ուսանող ժամանակ, ստանալով բացառիկ հնարավորություն կարդալ մեր սուրբ գրքերը, կլանելով իմ ազգի տարիքի համն ու հոտը ` հին գրականությունը, մտածված իր իմաստից և պարունակությունից բարձր: Ես նաև շնորհակալ եմ իմ մասնագիտության համար` միայն ճիշտ գիտությունը կարող է օգնել ստեղծագործողին զարգացնել իր մեջ հոգևոր հավասարակշռություն, խուսափելով շատախոսությունից և հաճախակի տաս քայլ անելուց այնտեղ, որտեղ մի քայլը բավական կլիներ: Հետագայում ես գնացի Հայաստանի մեկ այլ տեղանք, որպեսզի կառուցեմ հիդրոէլեկրոկայան բանակի համար, սիրահարվեցի, գրեցի և տպագրեցի արձակ և չափածո ստեղծագործություններս, ապրեցի և սովորեցի Մոսկվայում, հաճախակի այցելեցի Հայաստանը, ճանապարհորդեցի ամբողջ Սովետական Միությունը և սահմաններից դուրս (Կորեա, Ֆրանսիա,Ամերիկա), վկայելով, թե ինչ նման են մարդկային ուրախություններն ու վշտերը ամենուր, և թե ինչ կարևոր է պոեզիան մեր կյանքում:

Ընդհանուր, ես ունեմ տասը սեփական գիրք, երեք որդի և իմ փոքրիկ Հայաստանը, որը հարուստ է իր ձգտումներով, սիրով` աշխարհի բոլոր մարդկանց համար:

Мукик · 07 May 07, 14:37

Մեր ԱՅԲՈւԲԵՆԸ

Այբուբեն չէ սա
Բերդ է անմատույց,
Գանձ է աննվաճ:

Դուռ է փրկության,
Ելք, երբ հույս չկա,
Զարթոնքի նվագ:

Էությունն է մեր,
Ընթացքն ու ուղին,
Թագ ու զորավար.

Ժողովող մի կանչ,
Իմաստուն խորհուրդ,
Լինելու համար:

Խունկը խորանի
Ծնողը բանի,
Կնիքն ինքնության.
Հացն հանապազօր հայի սեղանի,
Ձիրքերի հնձան:
Ղողանջը երգի, ղեկը ընթացքի,

Ճեմարան ճառի,
Մարզարան մտքի,մատյան հավատքի,
Յուղ անմար ջահի:
Նախահիմքն է մեր,
Շողը մեր հույսի,
Ոգին մեր ճարտար.

Չինարին այգու,
Պարիսպը մեր տան,
Ջրաղացն արդար:

Ռումբն է մեր ռազմի,
ռունգը բնազդի,
ռահվիրան կյանքի,
Սերն ու սիրտն է մեր,
սերմը միշտ ծլող,
Վեմ ու վիմագիր:

Տունը՝ ցամաքում,
տապանը ջրում,
Րոպեն սլացքում,
Ցորյանը արտում,
ՈՒղին անհայտում,
Փառքը սխրանքում:

Քիստն է ու քաղն է մեր,
քանքար ու քնար,
քարավան ու ափ,
ԵՎ
Օջախն անմար,
օժիտն անհատնում
Ֆե-ից մինչև Այբ:

Мукик · 07 May 07, 14:42

ՍԻԱՄԱՆԹՈՅԻ ՄԵՆԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆԸ

1915 թիվ, ապրիլ, Այաշ -

1.

-Ո՜վ հղացավ այս միտքը դիվական`
Մասիսը ճերմակ,
Մասիսը անբիծ
Այս լայն աշխարհում դնել այն տեղում,
Ուր դար ու դարեր
Պիտի արյունեն լանջերը նրա
Եվ գագաթն անգամ.

Ո՜վ միտք հղացավ
Դժոխք արարել
Եղյալ ու չեղյալ Դրախտի տեղում,
Արարատ լեռան հովանու ներքո,
Երկրի փոխարեն
Մեզ տալով մի հին,
Ոտնակոխ ճամփա,
Հողի տեղ` չոր քար,
Ջրի տեղ` արյուն...
Ո՜վ միտք հղացավ,
Դեռ մեր պատմության վաղ արշալույսին,
Այս արարչագործ,
Հին ժողովրդի
Գլուխը դնել մի հարևանի
(Բիրտ Պարսկաստանի)
Արնոտ սրի տակ.
Մյուսի աջով--
(Բյուզանդիո խաչով),
Պահանջելով,
Որ նա...ծախի իր հոգին,
Եթե ուզում է... մարմինը փրկել:

Եվ եթե դարերն
Անզոր են եղել նրան ազատել,
Եվ եթե
Գալիք դարերն անզոր են ազատել նրան
Եվ հրաշքն է լոկ
Հնարն անհնար,--

Տե՛ր,
Տուր ինձ Մովսես մարգարեի պես
Հանել ու տանել ցեղն իմ հալածված
Այս Հայաստանից,--
Ոչ-Մահաստանից,
Ոչ-Քարաստանից,
Դեպի ապահով, ուրիշ մի եզերք
(Կա՞ այդպիսի տեղ...)--
Ցեղն իմ մշտատև--
Նրա սերմը նոր
Արմատները հին,
Վեպ, կոթող ու երգ...

Տուր պերճաբանիս
Թլվատությունը նրա մոգական
Եվ սուրը նրա`
Աղբյուր հանելու հանդիպած քարից,
Եվ գավազանը`
Ճեղքելու Կարմիր ծովը մեր բախտի,
Լացի ու արյան,
Թեկուզև Մովսես մարգարեի պես
Իմ մահը գտնեմ,

Օտար հող մտնեմ,
Այդ երանելի ափին չհասած,
Բաղձալի սեմին նրա փակ դռան...

Տե՛ր,
Չե՞ս լսում դու
“Կարմիր լուրերը” ջարդի ու արյան...

2.

Ջնջվում է ,
Կորչում,
Իմ ազնիվ սերմը,
Տեսակն ու սեռը.

Եվ ինչպե՞ս մնար,
Ինչպե՞ս դիմանար.

Երբ մենք, թվով` քիչ,
Սակայն եզակի որակ ենք եղել,
Քանակի աշխարհ...

Նետ ու աղեղի փոխարեն` տավիղ
Եվ գիր ենք պաշտել սրի փոխարեն
Եվ զենքի տեղ` երգ,
Զորքի տեղ` ցնորք--
Զենքի, զորքի ու բանակի աշխարհ...

Մենք` մարդկության ու պատմության դոնոր
Ամեն մի դարի
Արդար պայքարին
Արյուն ենք տվել,
Արյունը մեր քիչ,
Արյունը մեր թանկ.
Դրա փոխարեն
Մեզ գովք շռայլող
Թանաքի՛ աշխարհ...

Ինչքան ել դժվար,
Հաճախ` անհնար,
Բայց,ինչ էլ լիներ,
Միշտ մարդ ենք եղել
Ու մարդ մնացել--
Տմարդի՛ աշխարհ.

Եղել ձիրք, տաղանդ,
Երբ վսեմ տաղանդն
Աղանդ է կոչվել,
Աղանդի՛ աշխարհ.

Նվիրվել բարուն ու գաղափարին--
Նեղ կաղապարի
Ու... չարի աշխարհ.

Երկրպագել ու խնկարկել միայն
Ներշնչումի ու արարման պահին--
Փողի, օգուտի
Ու շահի աշխարհ...

Ջնջվում է ,
Կորչում իմ ազնիվ սերմը,
Տեսակն ու սեռը,
Իմ անկրկնելի ցեղը հայկական.

Քսաներորդ դար,
Եվ դո՛ւ, մարդկություն,
Որ,
Իբրև բարի,
Եվ հոգատար ու խղճով ես այնքան,
Որ պահպանում ես
Ու փրկում մահից
Նույնիսկ գորշ գայլի
Կամ շնագայլի տոհմ ու ցեղերին,
Ամեն տեսակի
Գիշատիչներին ցեղի մարդկային,
(Օձից մինչև... Կայեն... )

Մտցրո՛ւ ցեղն իմ
"Կարմիր գրքի" մեջ...

Բայց ո՛չ, սպասի՛ր.--
Հենց այդ գրքում եր--
Ցեղասպանության արյունոտ գրքում,--
Որ նա հասավ իր վերջին օրհասին
(Դեր Զորից` Պոլիս
Եվ Վանից` Բասեն... )

"Ճերմակ գիրք" կազմիր,
Հայերին տանջող
Ու բնաջնջող
Սև ոճիրների մասին բյուրավոր.
Եվ փրկի՛ր, փրկի՛ր
Իմ ցեղի
Վերջին այս սերմը մի բուռ--
Սերմը դարավոր,
Սերմը փառավոր...

Փրկի՛ր, զորավոր,
Եթե չես ուզում,
Որ մի դար հետո
Իմ ցեղի լեզուն
Եվ հայ դպրության գանձերն աննման,
Անհնար լինի վերծանել, ավա՜ղ,
Շումերների
Ու Ացտեկների հին գանձերի նման...

3.

" Ո՜վ մարդկային արդարություն,
-թող ես թքնե՛մ քու ճակատիդ ":

Թքե՛լ եմ բոլոր
Չարին ծառայող
Ու բարուն դավող
Գրքերի վրա,
Բոլոր երգերի, ներկերի վրա
Եվ արվեստների,
Եվ արհեստների.

Խաբող հույսերի,
Նենգող հույզերի
Եվ սին մոռացում բերող
Տենչերի ու երազների.--

Իսկ ամենից շատ,
Ամենից ավել--
Մեծ-մեծ խոսքերի,
Մեծ-մեծ զորքերի,
Մեծ-մեծ աչքերի,
( Որոնք չեն տեսնում
Տեսածը իրենց... )
Եվ արդարության,
Եվ արդարության...

Թքել եմ, այո՛,
Եթե մի փոքրիկ,
Հանճարեղ մի ազգ,
Որը դարերով
Կերտել է միայն,
Ու պաշտել միայն
Ազնիվն ու բարին--
Այս էլ քանի դար,
Մորթվո՜ւմ է , մորթվո՜ւմ.
Եվ-- ամենից շատ--
Ամենից դաժան,
Այս... իբրև հույսի
Եվ... լույսի դարում...

Մորթվում է լկտի,
Մորթվում անպատիժ,
Մեծ--մեծ զորքերի,
Մեծ--մեծ խոսքերի,
Եվ նաև...
Մեծ--մեծ աչքերի առջև,--
Եվ ոչ-ոք, ոչ-ոք
Չի փրկում նրան,
Չի օգնում նրան
Կամ... ձեռք երկարում...
Եվ, թեև դուք ինձ,
Հայ բանաստեղծիս
Դափնի եք տալիս,
Սիրում, մեծարում,
Բայց ես չեմ կարող
Ապրել ու երգել
Այս հողագնդում`
Այսպիսի դարում
Եվ այս... աշխարհում...

Եվ, Եղեռնից ու ջարդից առավել,
Այդ է ինձ տանջում`
Յոթն անգամ ավել
Ու յոթնապատիկ.

Օ՜, դու մարդկային
Կամ.. անմարդկային
Կեղծ արդարություն,
Ես -- Սիամանթոն--
Ավելի` մեռած
Քան ապրած, սիրած --
Բանաստեղծս հայ,

Թքե՛լ եմ ես քո կեղտոտ ճակատին...

Мукик · 07 May 07, 14:52

ՔՈ ՁԵՌՔԵՐԸ

Ես սիրո՜ւմ եմ քո ձեռքերը
Որոնք, արդեն քանի՜ տարի,
Ինձ ամենի'ց ամուր գրկում,
Սակայն երբեք չե'ն... բանտարկում.
Ինձ աշխարհի տե'րը անում,
Սակայն երբեք չեն տիրանում.
Օղակի պես շուրջս պրկվում,
Բայց չե՜ն խեղդում,
այլ` լոկ փրկո՜ւմ,
Ինչպես փրկում են խեղդվողի'ն...
Քո ձեռքե'րը,-
Նո՜ւրբ,
Ասողի՜կ,
ՈՒ երգեցի՜կ,
Որոնց ափում,
Ես` չո՜ր խեցի,
Մարգարի՜տ եմ քիչ-քիչ դառնում...
Ես սիրում եմ քո ձեռքերը...
"Մարգարի'տ եմ քիչ-քիչ դառնում..."-
Իսկ Մարգարիտն այս աշխարհում
Ինչքան էլ թա՜նկ լինի, անգի'ն,
Ինչքան չքնա՜ղ ու եզակի՜,-
Երբեք պիտի չխնայե՜ս
Եվ... միշտ... կրցք'իդ վրա' պահես,-
Թե չէ, քո ջե՜րմ կրծքից հեռու,
(Քո սիրո'ւց ու կրծքից հեռո'ւ),
Իսկույն խամրո՜ւմ է, դալկանո՜ւմ,-
Կրկին դարձած... նույն չոր խեցի՜ն...

Իմ սիրելի՜,
Իմ ասողի՜կ,
Իմ գեղեցի՜կ...

Զգո՜ւյշ խոսիր Հայաստանում,-
Այստեղ ամեն գագաթ ու ձոր,
Արձագա'նք է տալիս հզոր
Եվ քո խոսքը հեռո՜ւ տանում...

Թե բարի են խոսքերը քո,
Հայոց լեռներն ակնածանքով
Կխոնարվե՜ն քո դեմ լռին`
Բաշը քսած քո ձեռքերին:

Իսկ թե չար են` լեռները մեր,
Հրաբխի բնե'րն անմեռ,
Որ լռել են, բայց չե'ն հանգել,
Քեզ լավայո'վ կարձագանքեն,
Որ լեռնե'ր է քշում-տանում...

Զգո՜ւյշ խոսիր Հայաստանում...

Զգո՜ւյշ քայլիր Հայաստանում,-
Նե՜ղ են ճամփեքը լեռնական,
Երկու հոգու տեղ չեն անում,
Թե դեմ-դիմաց ելնեն հանկարծ.
Թե բարեկամ ես ու ընկեր,
Ա՜նց կկենաք իրար գրկած,
Թե դավով ես այստեղ ընկել,
Կգլորվես ժայռերից ցած.
Ո՞վ եղավ քո գալու վկան,
Գնալըդ ո՞վ է իմանում...

Նեղ են ճամփեքը լեռնական,

Զգո՜ւյշ քայլիր Հայաստանում:
Զգո՜ւյշ գործիր Հայաստանում,-

Մենք գահ ու թագ չե'նք ունեցել,
Եվ... արքա' է ամեն մի հայ,
Զորք ու բանակ չենք ունեցել,
Եվ... սպա է ամեն մի հայ.

Ամեն մի հայ` լեռան մի ծերպ,
Ամեն մի հայ` ուրույն մի կերպ,
Ամեն մի հայ` մի Հայաստան
Բաժան-բաժան,
Անմիաբան,
Զատվա՜ծ, հատվա՜ծ,
Եվ սակայն` մի`
Երբ սպառնում է թշնամին
Մեր դարավոր անմահ երթին
Եվ այս ժայռին թառած բերդին,
Որ Հայրենիք ենք անվանում...

Զգո՜ւյշ գորցիր Հայաստանում:

Мукик · 07 May 07, 14:55

Странный армянин

О странный, странный армянин,
Изгой планиды!
Твой дед - турецкий армянин,
Отец - французский армянин.
Все апатриды.

О странный пасынок времен,
Судьбы-разини!
Хотя в Сасуне был рожден,
На жизнь в Бейруте осужден
И напоследок погребен
В Эчмиадзине.

Твоя звезда темным - темна,
Удел - стенанье.
Отчизна у тебя одна,
Зато гонителей - сполна.
Дорога дальняя длинна,
И ты - в изгнанье.

О странный, странный армянин,
Твой сын - в Севане,
Давно осел в Милане внук,
А правнука снесло на юг -
Он в Тегеране.

Каких дверей не отворял!
Язык наш вечный растерял
По заграницам.
Как странник входишь в отчий дом,
Очаг свой узнаешь с трудом
И возвращаешься потом
В Шанхай и Ниццу.

Ты знаешь, что кругла земля.
Дают ракеты кругаля,
Но глядя в небо, журавля
Ты ждешь, как брата.
Но, как ни сладостны мечты,
Лишь пол-Аракса видишь ты,
Пол-Арарата.

Удел ты проклинаешь свой,
Извечный, тяжкий, горевой.
Облыжность хартий.
Ты знаешь угол свой родной
По типографской, по цветной
Бездушной карте.

А мир к тому же говорит:
Беглец, ловкач и сибарит,
Хитрец загранный...
Дитя ущелий и стремнин,
О бесприютный армянин, О странный, странный армянин,
О странный...

Мукик · 07 May 07, 14:55

***
Մահը մի՛շտ հիշիր,
Բայց հիշիր ո՛չ թե լացելու համար.
Այլ,- որ իմանաս,-
Թե դեռ ինչքա՜ն է մնում... ծիծաղել,
Եվ... ուրախանա՛ս.
Մահը մի՛շտ հիշիր,
Ո՛չ թե անիմաստ կարծելու համար
Անելի՛քը քո,
Այլ շտապելու՝
Քանի դեռ գործ կա այս լուսնի ներքո...
Եվ մի՛ թրեւի
Անգործ ու անբան,
Այն սենյակներում, որ... քո՜նն ես կարծում.
Վաղը, Նրանցից փոքրում, կամ մեծում,
Դո՛ւ էլ կպառկես... սեղանի վրա,
Նոփ-նոր դագաղում,-
Որ... Փոշի՜ դառնաս,
Եվ հիշվես միայն
Մահազդերի մե՛ջ,
Խոսքո՛ւմ ու ճառո՛ւմ...
Մահը մի՛շտ հիշիր,
Որ հիշես՝ ինչո՛ւ
Եվ ի՛նչ ես ուզում անել աշխարհում...

Мукик · 07 May 07, 14:57

ՀԱՅՐԵՆԱԾԱՂԻԿԸ

Ասում են, մի հայ աղջիկ, գաղթելիս,
Հայաստանից մի ծաղիկ է տարել.
Ջրել արցունքով՝ ամեն լացելիս
Եվ վերադարձի հույսով փայփաել.
Ամեն մի ծաղիկ, մայր հողում ծլած,
Ձգտում է դեպի երկինք ու արև.
Իսկ նա, ուր լիներ, գլուխը ծռած,
Նաել է դեպի երկիրն իր քարե.
Եվ ուղել է իր գլուխը տրտում,
Միայն հայրենի հողում քարքարոտ...
...Այդ ծաղիկը կա ամենքի սրտում
Եվ կոչվում ե նա... հայրենի կարոտ:

Today's Posts
Last two days	Last 3 days
Last week	Today's Posts LIFE

07 May 07, 14:29	#1 (permalink)
Мукик Все буду молчать......... VIP Ultra Club Join Date: Mar 2007 Location: Много будете знать скоро состаритесь... Age: 45 Posts: 14,210 Blog Entries: 7 Rep Power: 32	Գևորգ Էմին (1919-1998) “Գևորգ Էմին, Իմ մասին”: Պոետի իրական կենսագրությունը նրա ներքնաշխարհի կենսագրությունն է, հոգևոր կյանքի պատմությունը` անբաժանելի իր և իր ժողովրդի կյանքից: Վերոհիշյալից բացի նշվում են նաև նրա կենսագրության սակավ հետաքրքիր փաստերը, որտեղ նա չի տարբերվում մյուսներից` ծնունդը, ուսումը, աշխատանքը, սերը, ուրախություններն ու վշտերը, հոգևորումներն ու հիասթափությունները… Ես ծնվել եմ 1919 թվին Հայաստանի Աշտարակ գյուղում, ուսուցչի և այգեպանի ընտանիքում: Աշտարակը` մի մեծ գյուղ Հայաստանի սրտում, լի է խաղողի վազերով, հին տաճարներով և հուշարձաններով: Նա գոյություն ուներ թերևս Ուրարտու թագավորության ժամանակ, և իր անունը ստացել է Ուրարտուի Իշտար Աստծո անունից: Աշտարակցիները` ի ծնե այգեգործներ և խաղող աճեցնողներ, կարող են և բռնել, և վայելել չքնաղ գինի: Դա է նրանց բարձր տրամադրության, սրամտության, և իհարկե սիրահարվելու կնոջ, գինու, երգի կամ նույնիսկ բառի, պատճառը: Տարիների ընթացքում նրանք այնքան գինի են խմել, որ այն յուրաքանչյուր աշտարակցու` նաև իմ, արյան մեծ մասն է: Հետևաբար աշտարակցիները ծննդյան օրվանից հարբած, հոգևորված և սիրահարված են: Եվ նրանք բոլորը ներքուստ պոետ են: Ոչ պատահական է Աշտարակը դարերով հանդիսացել մշակույթի օրորոցը, տվել և շարունակել տալ բազմաթիվ տաղանդավոր մարդկանց` գրողներ, պոետներ, լեզվաբաններ, գիտնականներ, և նույնիսկ եկեղեցականներ: Այսպիսով, յուրաքանչյուր աշտարակցի իր հետ ունի իր փայփայած պոեզիայի գրքույկը (հիմնականում Հայաստանի հանգավորված 6.000 տողանոց պատմությունը): Այն ամենից, ինչ ես այն սակավ տարիների ընթացքում սովորել եմ Աշտարակի դպրոցում, մի բանում լիովին վստահ եմ` ամենալավ բաները իմ մեջ, որոնք արտացոլվել են իմ գրքերում, իմ մանկության մի մասն են, ինչպես խաղալը Աշտարակի փոշոտ փողոցներում, նրա այգիներում, Քասախ գետի ափին, Կարմրավոր և Մարինե եկեղեցիների, Արագած և Ծաղկեվանք սարերի մոտ, ծերերի միամիտ, բայց պարունակալի հեքիաթները և երգերը հարսների և բարի կանանց մասին: 1927 թվին մեր ընտանիքը տեղափոխվեց Երևան, որտեղ 1936 թվին ես ավարտեցի միջնակարգ դպրոցը, իսկ 1940-ին Պոլիտեխնիկի ինստիտուտը, որպես հիդրոինժիներ: Այն բանի համար, որ ես այսոր ոչ թե կամուրջներ կամ ջրանցքներ եմ սարքում, այլ գրում եմ գրքեր` շնորհակալ եմ դպրոցում ինձ հանդիպած Հայ գրողներից ամենափայլուններից մեկին` Եղիշե Չարենցին: Եվ ես պարտական եմ նաև Մատենադարանին` հին հայկական ձեռագրերի պահուստին, որտեղ ես աշխատել եմ ուսանող ժամանակ, ստանալով բացառիկ հնարավորություն կարդալ մեր սուրբ գրքերը, կլանելով իմ ազգի տարիքի համն ու հոտը ` հին գրականությունը, մտածված իր իմաստից և պարունակությունից բարձր: Ես նաև շնորհակալ եմ իմ մասնագիտության համար` միայն ճիշտ գիտությունը կարող է օգնել ստեղծագործողին զարգացնել իր մեջ հոգևոր հավասարակշռություն, խուսափելով շատախոսությունից և հաճախակի տաս քայլ անելուց այնտեղ, որտեղ մի քայլը բավական կլիներ: Հետագայում ես գնացի Հայաստանի մեկ այլ տեղանք, որպեսզի կառուցեմ հիդրոէլեկրոկայան բանակի համար, սիրահարվեցի, գրեցի և տպագրեցի արձակ և չափածո ստեղծագործություններս, ապրեցի և սովորեցի Մոսկվայում, հաճախակի այցելեցի Հայաստանը, ճանապարհորդեցի ամբողջ Սովետական Միությունը և սահմաններից դուրս (Կորեա, Ֆրանսիա,Ամերիկա), վկայելով, թե ինչ նման են մարդկային ուրախություններն ու վշտերը ամենուր, և թե ինչ կարևոր է պոեզիան մեր կյանքում: Ընդհանուր, ես ունեմ տասը սեփական գիրք, երեք որդի և իմ փոքրիկ Հայաստանը, որը հարուստ է իր ձգտումներով, սիրով` աշխարհի բոլոր մարդկանց համար:
	__________________ «Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

07 May 07, 14:37	#2 (permalink)
Мукик Все буду молчать......... VIP Ultra Club Join Date: Mar 2007 Location: Много будете знать скоро состаритесь... Age: 45 Posts: 14,210 Blog Entries: 7 Rep Power: 32	Մեր ԱՅԲՈւԲԵՆԸ Այբուբեն չէ սա Բերդ է անմատույց, Գանձ է աննվաճ: Դուռ է փրկության, Ելք, երբ հույս չկա, Զարթոնքի նվագ: Էությունն է մեր, Ընթացքն ու ուղին, Թագ ու զորավար. Ժողովող մի կանչ, Իմաստուն խորհուրդ, Լինելու համար: Խունկը խորանի Ծնողը բանի, Կնիքն ինքնության. Հացն հանապազօր հայի սեղանի, Ձիրքերի հնձան: Ղողանջը երգի, ղեկը ընթացքի, Ճեմարան ճառի, Մարզարան մտքի,մատյան հավատքի, Յուղ անմար ջահի: Նախահիմքն է մեր, Շողը մեր հույսի, Ոգին մեր ճարտար. Չինարին այգու, Պարիսպը մեր տան, Ջրաղացն արդար: Ռումբն է մեր ռազմի, ռունգը բնազդի, ռահվիրան կյանքի, Սերն ու սիրտն է մեր, սերմը միշտ ծլող, Վեմ ու վիմագիր: Տունը՝ ցամաքում, տապանը ջրում, Րոպեն սլացքում, Ցորյանը արտում, ՈՒղին անհայտում, Փառքը սխրանքում: Քիստն է ու քաղն է մեր, քանքար ու քնար, քարավան ու ափ, ԵՎ Օջախն անմար, օժիտն անհատնում Ֆե-ից մինչև Այբ:
	__________________ «Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

07 May 07, 14:42	#3 (permalink)
Мукик Все буду молчать......... VIP Ultra Club Join Date: Mar 2007 Location: Много будете знать скоро состаритесь... Age: 45 Posts: 14,210 Blog Entries: 7 Rep Power: 32	ՍԻԱՄԱՆԹՈՅԻ ՄԵՆԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆԸ 1915 թիվ, ապրիլ, Այաշ - 1. -Ո՜վ հղացավ այս միտքը դիվական` Մասիսը ճերմակ, Մասիսը անբիծ Այս լայն աշխարհում դնել այն տեղում, Ուր դար ու դարեր Պիտի արյունեն լանջերը նրա Եվ գագաթն անգամ. Ո՜վ միտք հղացավ Դժոխք արարել Եղյալ ու չեղյալ Դրախտի տեղում, Արարատ լեռան հովանու ներքո, Երկրի փոխարեն Մեզ տալով մի հին, Ոտնակոխ ճամփա, Հողի տեղ` չոր քար, Ջրի տեղ` արյուն... Ո՜վ միտք հղացավ, Դեռ մեր պատմության վաղ արշալույսին, Այս արարչագործ, Հին ժողովրդի Գլուխը դնել մի հարևանի (Բիրտ Պարսկաստանի) Արնոտ սրի տակ. Մյուսի աջով-- (Բյուզանդիո խաչով), Պահանջելով, Որ նա...ծախի իր հոգին, Եթե ուզում է... մարմինը փրկել: Եվ եթե դարերն Անզոր են եղել նրան ազատել, Եվ եթե Գալիք դարերն անզոր են ազատել նրան Եվ հրաշքն է լոկ Հնարն անհնար,-- Տե՛ր, Տուր ինձ Մովսես մարգարեի պես Հանել ու տանել ցեղն իմ հալածված Այս Հայաստանից,-- Ոչ-Մահաստանից, Ոչ-Քարաստանից, Դեպի ապահով, ուրիշ մի եզերք (Կա՞ այդպիսի տեղ...)-- Ցեղն իմ մշտատև-- Նրա սերմը նոր Արմատները հին, Վեպ, կոթող ու երգ... Տուր պերճաբանիս Թլվատությունը նրա մոգական Եվ սուրը նրա` Աղբյուր հանելու հանդիպած քարից, Եվ գավազանը` Ճեղքելու Կարմիր ծովը մեր բախտի, Լացի ու արյան, Թեկուզև Մովսես մարգարեի պես Իմ մահը գտնեմ, Օտար հող մտնեմ, Այդ երանելի ափին չհասած, Բաղձալի սեմին նրա փակ դռան... Տե՛ր, Չե՞ս լսում դու “Կարմիր լուրերը” ջարդի ու արյան... 2. Ջնջվում է , Կորչում, Իմ ազնիվ սերմը, Տեսակն ու սեռը. Եվ ինչպե՞ս մնար, Ինչպե՞ս դիմանար. Երբ մենք, թվով` քիչ, Սակայն եզակի որակ ենք եղել, Քանակի աշխարհ... Նետ ու աղեղի փոխարեն` տավիղ Եվ գիր ենք պաշտել սրի փոխարեն Եվ զենքի տեղ` երգ, Զորքի տեղ` ցնորք-- Զենքի, զորքի ու բանակի աշխարհ... Մենք` մարդկության ու պատմության դոնոր Ամեն մի դարի Արդար պայքարին Արյուն ենք տվել, Արյունը մեր քիչ, Արյունը մեր թանկ. Դրա փոխարեն Մեզ գովք շռայլող Թանաքի՛ աշխարհ... Ինչքան ել դժվար, Հաճախ` անհնար, Բայց,ինչ էլ լիներ, Միշտ մարդ ենք եղել Ու մարդ մնացել-- Տմարդի՛ աշխարհ. Եղել ձիրք, տաղանդ, Երբ վսեմ տաղանդն Աղանդ է կոչվել, Աղանդի՛ աշխարհ. Նվիրվել բարուն ու գաղափարին-- Նեղ կաղապարի Ու... չարի աշխարհ. Երկրպագել ու խնկարկել միայն Ներշնչումի ու արարման պահին-- Փողի, օգուտի Ու շահի աշխարհ... Ջնջվում է , Կորչում իմ ազնիվ սերմը, Տեսակն ու սեռը, Իմ անկրկնելի ցեղը հայկական. Քսաներորդ դար, Եվ դո՛ւ, մարդկություն, Որ, Իբրև բարի, Եվ հոգատար ու խղճով ես այնքան, Որ պահպանում ես Ու փրկում մահից Նույնիսկ գորշ գայլի Կամ շնագայլի տոհմ ու ցեղերին, Ամեն տեսակի Գիշատիչներին ցեղի մարդկային, (Օձից մինչև... Կայեն... ) Մտցրո՛ւ ցեղն իմ "Կարմիր գրքի" մեջ... Բայց ո՛չ, սպասի՛ր.-- Հենց այդ գրքում եր-- Ցեղասպանության արյունոտ գրքում,-- Որ նա հասավ իր վերջին օրհասին (Դեր Զորից` Պոլիս Եվ Վանից` Բասեն... ) "Ճերմակ գիրք" կազմիր, Հայերին տանջող Ու բնաջնջող Սև ոճիրների մասին բյուրավոր. Եվ փրկի՛ր, փրկի՛ր Իմ ցեղի Վերջին այս սերմը մի բուռ-- Սերմը դարավոր, Սերմը փառավոր... Փրկի՛ր, զորավոր, Եթե չես ուզում, Որ մի դար հետո Իմ ցեղի լեզուն Եվ հայ դպրության գանձերն աննման, Անհնար լինի վերծանել, ավա՜ղ, Շումերների Ու Ացտեկների հին գանձերի նման... 3. " Ո՜վ մարդկային արդարություն, -թող ես թքնե՛մ քու ճակատիդ ": Թքե՛լ եմ բոլոր Չարին ծառայող Ու բարուն դավող Գրքերի վրա, Բոլոր երգերի, ներկերի վրա Եվ արվեստների, Եվ արհեստների. Խաբող հույսերի, Նենգող հույզերի Եվ սին մոռացում բերող Տենչերի ու երազների.-- Իսկ ամենից շատ, Ամենից ավել-- Մեծ-մեծ խոսքերի, Մեծ-մեծ զորքերի, Մեծ-մեծ աչքերի, ( Որոնք չեն տեսնում Տեսածը իրենց... ) Եվ արդարության, Եվ արդարության... Թքել եմ, այո՛, Եթե մի փոքրիկ, Հանճարեղ մի ազգ, Որը դարերով Կերտել է միայն, Ու պաշտել միայն Ազնիվն ու բարին-- Այս էլ քանի դար, Մորթվո՜ւմ է , մորթվո՜ւմ. Եվ-- ամենից շատ-- Ամենից դաժան, Այս... իբրև հույսի Եվ... լույսի դարում... Մորթվում է լկտի, Մորթվում անպատիժ, Մեծ--մեծ զորքերի, Մեծ--մեծ խոսքերի, Եվ նաև... Մեծ--մեծ աչքերի առջև,-- Եվ ոչ-ոք, ոչ-ոք Չի փրկում նրան, Չի օգնում նրան Կամ... ձեռք երկարում... Եվ, թեև դուք ինձ, Հայ բանաստեղծիս Դափնի եք տալիս, Սիրում, մեծարում, Բայց ես չեմ կարող Ապրել ու երգել Այս հողագնդում` Այսպիսի դարում Եվ այս... աշխարհում... Եվ, Եղեռնից ու ջարդից առավել, Այդ է ինձ տանջում` Յոթն անգամ ավել Ու յոթնապատիկ. Օ՜, դու մարդկային Կամ.. անմարդկային Կեղծ արդարություն, Ես -- Սիամանթոն-- Ավելի` մեռած Քան ապրած, սիրած -- Բանաստեղծս հայ, Թքե՛լ եմ ես քո կեղտոտ ճակատին...
	__________________ «Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

07 May 07, 14:52	#4 (permalink)
Мукик Все буду молчать......... VIP Ultra Club Join Date: Mar 2007 Location: Много будете знать скоро состаритесь... Age: 45 Posts: 14,210 Blog Entries: 7 Rep Power: 32	ՔՈ ՁԵՌՔԵՐԸ Ես սիրո՜ւմ եմ քո ձեռքերը Որոնք, արդեն քանի՜ տարի, Ինձ ամենի'ց ամուր գրկում, Սակայն երբեք չե'ն... բանտարկում. Ինձ աշխարհի տե'րը անում, Սակայն երբեք չեն տիրանում. Օղակի պես շուրջս պրկվում, Բայց չե՜ն խեղդում, այլ` լոկ փրկո՜ւմ, Ինչպես փրկում են խեղդվողի'ն... Քո ձեռքե'րը,- Նո՜ւրբ, Ասողի՜կ, ՈՒ երգեցի՜կ, Որոնց ափում, Ես` չո՜ր խեցի, Մարգարի՜տ եմ քիչ-քիչ դառնում... Ես սիրում եմ քո ձեռքերը... "Մարգարի'տ եմ քիչ-քիչ դառնում..."- Իսկ Մարգարիտն այս աշխարհում Ինչքան էլ թա՜նկ լինի, անգի'ն, Ինչքան չքնա՜ղ ու եզակի՜,- Երբեք պիտի չխնայե՜ս Եվ... միշտ... կրցք'իդ վրա' պահես,- Թե չէ, քո ջե՜րմ կրծքից հեռու, (Քո սիրո'ւց ու կրծքից հեռո'ւ), Իսկույն խամրո՜ւմ է, դալկանո՜ւմ,- Կրկին դարձած... նույն չոր խեցի՜ն... Իմ սիրելի՜, Իմ ասողի՜կ, Իմ գեղեցի՜կ... Զգո՜ւյշ խոսիր Հայաստանում,- Այստեղ ամեն գագաթ ու ձոր, Արձագա'նք է տալիս հզոր Եվ քո խոսքը հեռո՜ւ տանում... Թե բարի են խոսքերը քո, Հայոց լեռներն ակնածանքով Կխոնարվե՜ն քո դեմ լռին` Բաշը քսած քո ձեռքերին: Իսկ թե չար են` լեռները մեր, Հրաբխի բնե'րն անմեռ, Որ լռել են, բայց չե'ն հանգել, Քեզ լավայո'վ կարձագանքեն, Որ լեռնե'ր է քշում-տանում... Զգո՜ւյշ խոսիր Հայաստանում... Զգո՜ւյշ քայլիր Հայաստանում,- Նե՜ղ են ճամփեքը լեռնական, Երկու հոգու տեղ չեն անում, Թե դեմ-դիմաց ելնեն հանկարծ. Թե բարեկամ ես ու ընկեր, Ա՜նց կկենաք իրար գրկած, Թե դավով ես այստեղ ընկել, Կգլորվես ժայռերից ցած. Ո՞վ եղավ քո գալու վկան, Գնալըդ ո՞վ է իմանում... Նեղ են ճամփեքը լեռնական, Զգո՜ւյշ քայլիր Հայաստանում: Զգո՜ւյշ գործիր Հայաստանում,- Մենք գահ ու թագ չե'նք ունեցել, Եվ... արքա' է ամեն մի հայ, Զորք ու բանակ չենք ունեցել, Եվ... սպա է ամեն մի հայ. Ամեն մի հայ` լեռան մի ծերպ, Ամեն մի հայ` ուրույն մի կերպ, Ամեն մի հայ` մի Հայաստան Բաժան-բաժան, Անմիաբան, Զատվա՜ծ, հատվա՜ծ, Եվ սակայն` մի` Երբ սպառնում է թշնամին Մեր դարավոր անմահ երթին Եվ այս ժայռին թառած բերդին, Որ Հայրենիք ենք անվանում... Զգո՜ւյշ գորցիր Հայաստանում:
	__________________ «Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

07 May 07, 14:55	#5 (permalink)
Мукик Все буду молчать......... VIP Ultra Club Join Date: Mar 2007 Location: Много будете знать скоро состаритесь... Age: 45 Posts: 14,210 Blog Entries: 7 Rep Power: 32	Странный армянин О странный, странный армянин, Изгой планиды! Твой дед - турецкий армянин, Отец - французский армянин. Все апатриды. О странный пасынок времен, Судьбы-разини! Хотя в Сасуне был рожден, На жизнь в Бейруте осужден И напоследок погребен В Эчмиадзине. Твоя звезда темным - темна, Удел - стенанье. Отчизна у тебя одна, Зато гонителей - сполна. Дорога дальняя длинна, И ты - в изгнанье. О странный, странный армянин, Твой сын - в Севане, Давно осел в Милане внук, А правнука снесло на юг - Он в Тегеране. Каких дверей не отворял! Язык наш вечный растерял По заграницам. Как странник входишь в отчий дом, Очаг свой узнаешь с трудом И возвращаешься потом В Шанхай и Ниццу. Ты знаешь, что кругла земля. Дают ракеты кругаля, Но глядя в небо, журавля Ты ждешь, как брата. Но, как ни сладостны мечты, Лишь пол-Аракса видишь ты, Пол-Арарата. Удел ты проклинаешь свой, Извечный, тяжкий, горевой. Облыжность хартий. Ты знаешь угол свой родной По типографской, по цветной Бездушной карте. А мир к тому же говорит: Беглец, ловкач и сибарит, Хитрец загранный... Дитя ущелий и стремнин, О бесприютный армянин, О странный, странный армянин, О странный...
	__________________ «Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

07 May 07, 14:55	#6 (permalink)
Мукик Все буду молчать......... VIP Ultra Club Join Date: Mar 2007 Location: Много будете знать скоро состаритесь... Age: 45 Posts: 14,210 Blog Entries: 7 Rep Power: 32	*** Մահը մի՛շտ հիշիր, Բայց հիշիր ո՛չ թե լացելու համար. Այլ,- որ իմանաս,- Թե դեռ ինչքա՜ն է մնում... ծիծաղել, Եվ... ուրախանա՛ս. Մահը մի՛շտ հիշիր, Ո՛չ թե անիմաստ կարծելու համար Անելի՛քը քո, Այլ շտապելու՝ Քանի դեռ գործ կա այս լուսնի ներքո... Եվ մի՛ թրեւի Անգործ ու անբան, Այն սենյակներում, որ... քո՜նն ես կարծում. Վաղը, Նրանցից փոքրում, կամ մեծում, Դո՛ւ էլ կպառկես... սեղանի վրա, Նոփ-նոր դագաղում,- Որ... Փոշի՜ դառնաս, Եվ հիշվես միայն Մահազդերի մե՛ջ, Խոսքո՛ւմ ու ճառո՛ւմ... Մահը մի՛շտ հիշիր, Որ հիշես՝ ինչո՛ւ Եվ ի՛նչ ես ուզում անել աշխարհում...
	__________________ «Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

07 May 07, 14:57	#7 (permalink)
Мукик Все буду молчать......... VIP Ultra Club Join Date: Mar 2007 Location: Много будете знать скоро состаритесь... Age: 45 Posts: 14,210 Blog Entries: 7 Rep Power: 32	ՀԱՅՐԵՆԱԾԱՂԻԿԸ Ասում են, մի հայ աղջիկ, գաղթելիս, Հայաստանից մի ծաղիկ է տարել. Ջրել արցունքով՝ ամեն լացելիս Եվ վերադարձի հույսով փայփաել. Ամեն մի ծաղիկ, մայր հողում ծլած, Ձգտում է դեպի երկինք ու արև. Իսկ նա, ուր լիներ, գլուխը ծռած, Նաել է դեպի երկիրն իր քարե. Եվ ուղել է իր գլուխը տրտում, Միայն հայրենի հողում քարքարոտ... ...Այդ ծաղիկը կա ամենքի սրտում Եվ կոչվում ե նա... հայրենի կարոտ:
	__________________ «Никто никого не может потерять, потому что никто никому не принадлежит.»

VIP Forums Muzblog Chat Games Gallery. Форум, муздневники, чат, игры, галлерея.

Literature and Culture Literature – are news, that will never become out of date. (Ezra Pound) When everything is forgotten, culture remains. (Edward Errio)

Գևորգ Էմին